**कफ सिरप प्रकरण: ११ मुलांच्या मृत्यूनंतर डॉ. प्रवीण सोनींना अटक; कंपनीवरही गुन्हा, विक्री बंद**

**कफ सिरप प्रकरण: ११ मुलांच्या मृत्यूनंतर डॉ. प्रवीण सोनींना अटक; कंपनीवरही गुन्हा, विक्री बंद** 

**KDM NEWS प्रतिनिधी**छिंदवाडा, ५ ऑक्टोबर**: मध्य प्रदेशातील छिंदवाडा जिल्ह्यातील पारसिया येथे कोल्ड्रिफ कफ सिरपमुळे झालेल्या ११ मुलांच्या दर्दनाक मृत्यू प्रकरणी पोलिसांनी मोठी कारवाई केली. सरकारी बालरोगतज्ज्ञ डॉ. प्रवीण सोनी यांना अटक करून त्यांच्यावर गुन्हा दाखल करण्यात आला असून, तामिळनाडूतील स्रेशन फार्मास्युटिकल्स कंपनीवरही बेकायदेशीर औषध पुरवठ्याचा आरोप ठेवण्यात आला आहे. हे सिरप डायइथिलीन ग्लायकोल (डीईजी) सारख्या विषारी रसायनामुळे दूषित असल्याचे प्रयोगशाळा चाचणीतून उघड झाले असून, यामुळे पाच वर्षांखालील मुलांना तीव्र मूत्रपिंडाची दुखापत (एक्यूट किडनी इंजुरी) झाली.

या प्रकरणाने संपूर्ण राज्य हादरले असून, मुख्यमंत्री मोहन यादव यांनी सिरपची विक्री आणि वितरण तात्काळ बंद करण्याचा आदेश दिला आहे. प्रत्येक मृत मुलाच्या कुटुंबाला ४ लाख रुपयांची मदत जाहीर करण्यात आली असून, उपचार घेणाऱ्या मुलांच्या खर्चाची जबाबदारी राज्य सरकार उचलेल. नागपूरच्या सरकारी वैद्यकीय महाविद्यालय रुग्णालयात सध्या सहा मुले डायलिसिस आणि व्हेंटिलेटरवर जीवनाशी झुंज देत आहेत.

#### मृत्यूंचा क्रम आणि वैद्यकीय इतिहास

सप्टेंबर महिन्यातील या घटनेचा तपास करताना पोलिस आणि वैद्यकीय अधिकाऱ्यांना असे आढळले की, सर्व मृत मुलांना डॉ. सोनी यांनी खासगी क्लिनिकवरून कोल्ड्रिफ सिरप लिहून दिला होता. मुलांना सुरुवातीला ताप आणि मूत्र सोडण्यात अडचण जाणवली, नंतर किडनी फेल्युअरमुळे त्यांचा मृत्यू झाला. राष्ट्रीय विषाणू विज्ञान संस्था (एनआयव्ही, पुणे) आणि चेन्नईतील ड्रग टेस्टिंग लॅबच्या चाचणीतून पाणी, वेक्टरजन्य रोग किंवा इतर कारणे नाकारली गेली. सिरपमध्ये ४६.२८ ते ४८.६ टक्के डीईजी आढळले, जे ब्रेक फ्लुईड आणि अँटिफ्रीझमध्ये वापरले जाणारे घातक रसायन आहे.

मृत मुलांची यादी अशी आहे: शिवम राठोड (४ वर्षे, ४ सप्टेंबर), विधी नामिता (३ वर्षे, ५ सप्टेंबर), अदनान (५ वर्षे, ७ सप्टेंबर), उसैद (४ वर्षे, १३ सप्टेंबर), ऋषिका (५ वर्षे, १५ सप्टेंबर), हितांश सोनी (५ वर्षे, १९ सप्टेंबर), चंचलेश (२६ सप्टेंबर), विकास (२६ सप्टेंबर), संध्या (१ ऑक्टोबर) आणि योगिता ठाकरे (२ वर्षे, ४ ऑक्टोबर). पारसिया सामुदायिक आरोग्य केंद्राचे ब्लॉक मेडिकल ऑफिसर डॉ. अंकित साहलाम यांच्या तक्रारीवरून पारसिया पोलिस ठाण्यात गुन्हा दाखल झाला.

#### डॉ. सोनींवर आरोप आणि निलंबन

डॉ. सोनी हे पारसिया येथील सिव्हिल हॉस्पिटलात रुजू असले तरी खासगी प्रॅक्टिस करत होते. तपासात असे उघड झाले की, त्यांनी सिरपचे दुष्परिणाम जाणून असूनही एका महिनाभर लिहून देत राहिले. यामुळे मुलांच्या जीविताला धोका निर्माण झाला. छिंदवाडा एसपी अजय पांडे यांनी सांगितले, "डॉ. सोनींना शनिवार रात्री कोतवाली पोलिसांनी अटक केली. त्यांची सखोल चौकशी होईल आणि तामिळनाडू पोलिसांशी समन्वय साधून कंपनीच्या अधिकाऱ्यांविरुद्ध कारवाई करू." आरोग्य आयुक्त तरुण राठी यांनी रविवारी डॉ. सोनींना निलंबित केले असून, त्यांच्यावर भारतीय न्याय संहितेच्या कलम १०५ आणि २७६ अंतर्गत (अवक्षेपण आणि दुर्लक्षामुळे मृत्यू) तसेच ड्रग्स अँड कॉस्मेटिक्स कायद्याच्या कलम २७ अंतर्गत (दूषित औषधामुळे मृत्यूसाठी १० वर्षांपेक्षा जास्त शिक्षा किंवा जन्मठेप) आरोप आहेत.

#### कंपनीचा पुरवठा साखळ आणि तपास

स्रेशन फार्मास्युटिकल्सने कांचीपुरम येथे हे सिरप तयार केले. चेन्नईतील कटारिया फार्मास्युटिकल्सकडून ६६० बाटल्या मागवल्या गेल्या, ज्यातील ५९४ छिंदवाड्यात विकल्या गेल्या. उरलेल्या ६६ पैकी १६ नमुने चाचणीसाठी घेतले गेले, बाकी साठ जब्त केल्या. जाबलपूरचे ड्रग इन्स्पेक्टर शरद कुमार जैन यांच्या तपासात पुरवठा साखळीत बेकायदेशीरता आढळली. केंद्र सरकारच्या ड्रग्स स्टँडर्ड कंट्रोल ऑर्गनायझेशन (सीडीएससीओ) ने मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र आणि तामिळनाडूतील १९ युनिट्सवर तपास सुरू केला असून, कफ सिरप, ताप कमी करणारी आणि अँटिबायोटिक औषधांवर लक्ष केंद्रित आहे.

#### मुख्यमंत्र्यांचे आश्वासन आणि पुढील पावले

मुख्यमंत्री मोहन यादव यांनी ही घटना "अत्यंत दुःखद आणि असह्य" असल्याचे म्हटले असून, "दोषींना शिक्षा देण्यासाठी कोणतीही तडजोड होणार नाही. कंपनीच्या इतर उत्पादनांवरही बंदी घालण्यात येईल." सुपर डिव्हिजनल मॅजिस्ट्रेट शुभम कुमार यादव यांनी सांगितले, "सप्टेंबरपासून नऊ मुलांचा मृत्यू झाला, छिंदवाडा आणि नागपूरमध्ये १३ मुलांवर उपचार सुरू आहेत." डीएसपी पातळीवर तपास समिती नेमली असून, कंपनी अधिकाऱ्यांची आणि वैद्यकीय कर्मचाऱ्यांची चौकशी होईल. राज्य फूड अँड ड्रग अॅडमिनिस्ट्रेशनने सर्व जिल्हा अधिकाऱ्यांना साठगाठ जप्त करण्याचे आणि चाचण्या घेण्याचे निर्देश दिले आहेत.

हे प्रकरण कफ सिरप घोटाळ्याच्या पार्श्वभूमीवर आले असून, बालकांच्या आरोग्य सुरक्षेसाठी कठोर नियमांची आवश्यकता अधोरेखित करत आहे. तपास पूर्ण झाल्यावर दोषींवर कडक कायद्याची कास धरली जाईल.

KDM NEWS प्रतिनिधी