**मराठा आरक्षण आंदोलन: मनोज जरांगे पाटील मुंबईकडे रवाना, सरकारच्या बैठकीत चर्चेला उधाण**

**मराठा आरक्षण आंदोलन: मनोज जरांगे पाटील मुंबईकडे रवाना, सरकारच्या बैठकीत चर्चेला उधाण** 

**KDM NEWS प्रतिनिधी**जालना, दि. 27 ऑगस्ट 2025: मराठा समाजाला ओबीसी प्रवर्गातून ‘सगेसोयरे’सह आरक्षण मिळावे, या मागणीसाठी मनोज जरांगे पाटील यांनी पुन्हा एकदा आंदोलनाची हाक दिली आहे. मंगळवारी (27 ऑगस्ट) जालना जिल्ह्यातील अंतरवाली सराटी येथून त्यांनी हजारो समर्थकांसह मुंबईच्या दिशेने कूच सुरू केले आहे. 29 ऑगस्टपासून मुंबईतील आझाद मैदानावर बेमुदत उपोषणाचा त्यांचा निर्धार आहे. मात्र, मुंबई उच्च न्यायालयाने आझाद मैदानावरील आंदोलनाला परवानगी नाकारल्याने आणि गणेशोत्सवाच्या पार्श्वभूमीवर सरकारने वाटाघाटी तीव्र केल्याने हा विषय आता निर्णायक वळणावर आहे.

      **जरांगे यांचा निर्धार: ‘आरक्षण घेतल्याशिवाय माघार नाही’**

मनोज जरांगे पाटील यांनी पत्रकार परिषदेत सरकारला थेट इशारा देत म्हटले, “26 ऑगस्टपर्यंत मागण्या मान्य न झाल्यास आम्ही मुंबईत धडकणार. मराठा समाजाला ओबीसी प्रवर्गातून कायदेशीर आरक्षण मिळालेच पाहिजे. सरकारने शिंदे समितीमार्फत 58 लाख कुणबी नोंदी सापडल्या असताना मराठ्यांना आरक्षण का नाकारलं जात आहे?” त्यांनी मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्यावरही जोरदार टीका केली. “फडणवीस मराठा समाजाला आरक्षण देण्यास टाळाटाळ करत आहेत. आम्ही शांततेने लढा देऊ, पण हक्क मिळाल्याशिवाय थांबणार नाही,” असे जरांगे म्हणाले.

जरांगे यांनी यापूर्वीही 2021 आणि 2023 मध्ये मराठा आरक्षणासाठी आंदोलने केली असून, त्यांच्या आंदोलनाला मराठवाडा आणि ग्रामीण भागातून मोठा प्रतिसाद मिळाला आहे. यंदाच्या लोकसभा निवडणुकीतही ‘जरांगे फॅक्टर’मुळे महायुतीला फटका बसल्याची चर्चा आहे. आता 29 ऑगस्टला मुंबईत होणाऱ्या आंदोलनात लाखो मराठा बांधव सहभागी होण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे प्रशासनासमोर कायदा-सुव्यवस्थेचे आव्हान उभे राहू शकते.

      **सरकारची खेळी: वाटाघाटी आणि शिंदे समितीला मुदतवाढ**

मराठा आरक्षणाच्या मुद्द्यावर सरकारने काही पावले उचलली आहेत. मराठा आरक्षण मंत्रिमंडळ उपसमितीचे अध्यक्ष राधाकृष्ण विखे पाटील यांनी सांगितले की, हैदराबाद, मुंबई आणि सातारा गॅझेटच्या अभ्यासासाठी शिंदे समितीला सहा महिन्यांची मुदतवाढ देण्यात आली आहे. “आंदोलनात बळी गेलेल्या 45 पैकी 36 कुटुंबांना सरकारी नोकऱ्या देण्यात आल्या असून, उर्वरित 9 जणांना तीन महिन्यांत नोकरी दिली जाईल. सानुग्रह अनुदानाचे कामही पूर्ण झाले आहे,” असे विखे पाटील यांनी स्पष्ट केले.

दरम्यान, मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या विशेष कार्य अधिकारी (ओएसडी) राजेंद्र साबळे यांनी जरांगे यांची भेट घेऊन गणेशोत्सवामुळे आंदोलन पुढे ढकलण्याची विनंती केली. तसेच, विखे पाटील आणि मंत्री उदय सामंत हे जरांगे यांची अहमदनगर किंवा पुण्यात भेट घेणार असून, त्यांना मुंबईत न येण्याची विनंती करणार आहेत. मात्र, जरांगे यांनी ही विनंती फेटाळली असून, “आम्ही कायदेशीर मार्गाने आंदोलन करत आहोत. सरकार मराठ्यांवर अन्याय करत आहे,” असे ठणकावले आहे.

     **न्यायालयाचा दणका: आझाद मैदानावर बंदी**

मुंबई उच्च न्यायालयाने जरांगे यांना आझाद मैदानावर आंदोलन करण्यास मनाई केली आहे. न्यायालयाने मुंबईतील वाहतूक व्यवस्था कोलमडण्याची शक्यता आणि गणेशोत्सवामुळे वाढणारी गर्दी लक्षात घेऊन हा निर्णय घेतला. त्याऐवजी ठाणे किंवा नवी मुंबईतील खारघर येथे आंदोलन करण्याचा पर्याय सुचवला आहे. यावर जरांगे यांनी तीव्र नाराजी व्यक्त करत म्हटले, “हा सरकारचा खेळ आहे. आम्ही न्यायालयाचा आदर करतो, पण आमच्या रास्त मागण्यांसाठी पुन्हा न्यायालयात जाऊ. 29 ऑगस्टला आम्ही आझाद मैदानावरच येणार.”

       **जरांगे यांचे कारभारी: आंदोलनामागील नियोजन**

जरांगे यांच्या आंदोलनाला यशस्वी करण्यात त्यांच्या आठ विश्वासू सहकाऱ्यांची मोठी भूमिका आहे:

1. **श्रीराम कुरणकर**: जरांगे यांचे बालमित्र आणि शिवबा संघटनेचे सहसंस्थापक. प्रशासकीय कामे आणि मंत्र्यांशी संपर्काची जबाबदारी.

2. **दादासाहेब घाडगे**: अंतरवाली सराटीच्या तंटामुक्ती समितीचे अध्यक्ष आणि जवळचे मित्र.

3. **संजय कटारे**: गोदा काठच्या 123 गावांतील नियोजनाची जबाबदारी सांभाळणारे विश्वासू सहकारी.

4. **रमेश काळे**: वडीवाळा गावचे सरपंच आणि जरांगे यांचे अंगरक्षक.

5. **पांडुरंग तारख**: अंतरवाली सराटीचे सरपंच, मोठ्या सभांच्या आयोजनात सक्रिय.

6. **गंगाधर काळकुटे**: बीड जिल्ह्यातील नियोजन आणि दौऱ्याची जबाबदारी.

7. **नारायण शिंदे**: नागझरीचे सरपंच, आंदोलनाच्या बैठका घेण्याची जबाबदारी.

8. **प्रदीपदादा सोळुंके**: राज्यभरातील दौरे आणि सभांचे नियोजन.

      **आंदोलनाचा पुढचा टप्पा**

सध्या जरांगे यांचा ताफा पैठण फाट्याजवळ पोहोचला असून, जुन्नर आणि शहागडमार्गे तो मुंबईकडे निघाला आहे. “एक मराठा, लाख मराठा” आणि “जरांगे पाटील, तुम आगे बढो” अशा घोषणांनी मराठा बांधवांचा उत्साह शिगेला आहे. दरम्यान, काही ओबीसी बांधवांनीही जरांगे यांना पाठिंबा दर्शवला आहे, तर काहींनी “हे आंदोलन हाय कमीशनसाठी आहे,” असा आरोप केला आहे.

        **सरकारसमोर आव्हान**

गणेशोत्सवामुळे मुंबईत आधीच कडक सुरक्षा व्यवस्था आहे. जरांगे यांचे आंदोलन यशस्वी झाल्यास लाखो लोकांची गर्दी आणि वाहतूक कोंडीचा प्रश्न निर्माण होऊ शकतो. दुसरीकडे, जरांगे यांनी शांततामय आंदोलनाचा आग्रह धरला असून, “कोणत्याही परिस्थितीत हिंसा होणार नाही,” असे स्पष्ट केले आहे. आता सरकार आणि जरांगे यांच्यातील वाटाघाटीतून कोणता तोडगा निघतो आणि मराठा आरक्षणाचा प्रश्न कसा सुटतो, याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे.

**मराठा समाजाच्या मागण्या:**

- ओबीसी प्रवर्गातून ‘सगेसोयरे’सह आरक्षण

- हैदराबाद, मुंबई आणि सातारा गॅझेट लागू करणे

- आंदोलनातील बळींच्या कुटुंबांना नोकरी आणि आर्थिक मदत

- आंदोलनकर्त्यांवरील गुन्हे मागे घेणे

या आंदोलनाचे पडसाद महाराष्ट्राच्या राजकारणावर आणि आगामी विधानसभा निवडणुकीवर काय परिणाम करतील, हे पाहणे औत्सुक्याचे ठरणार आहे.

KDM NEWS प्रतिनिधी