**महाराष्ट्र बांधकाम कामगारांसाठी नवीन अपडेट्स आणि कल्याणकारी योजना 2025**

**महाराष्ट्र बांधकाम कामगारांसाठी नवीन अपडेट्स 

    आणि कल्याणकारी योजना 2025**

महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाने 2025 मध्ये बांधकाम कामगारांच्या कल्याणासाठी अनेक नवीन योजना आणि अपडेट्स जाहीर केले आहेत. बांधकाम क्षेत्रात कार्यरत असंघटित कामगारांचे जीवनमान सुधारण्यासाठी आणि त्यांना आर्थिक, शैक्षणिक, आरोग्य आणि सामाजिक सुरक्षा प्रदान करण्यासाठी राज्य सरकारने नवीन पावले उचलली आहेत. यामुळे कामगारांना त्यांच्या मुलांच्या शिक्षणापासून ते घरकुल आणि विवाहासाठी आर्थिक मदत मिळणार आहे. यंदा काही महत्त्वाच्या योजनांमध्ये बदल आणि नवीन सुविधांचा समावेश आहे. खालीलप्रमाणे 2025 मधील नवीन अपडेट्स आणि योजनांची माहिती:

**1. ऑनलाइन अर्ज प्रक्रियेत बदल**  

2025 पासून, बांधकाम कामगार मंडळाने नोंदणी, नूतनीकरण आणि लाभाच्या अर्जांसाठी पूर्णपणे ऑनलाइन प्रणाली लागू केली आहे. 5 फेब्रुवारी 2025 पासून तालुका सुविधा केंद्रांवरील डेटा एंट्रीचे काम बंद करण्यात आले आहे. आता कामगार त्यांच्या सोयीच्या ठिकाणाहून ऑनलाइन अर्ज सादर करू शकतात. अर्ज भरल्यानंतर कागदपत्रांच्या पडताळणीसाठी कामगारांना स्वतःच्या सोयीची तारीख निवडावी लागेल. ज्या कामगारांनी यापूर्वी पडताळणीसाठी तारीख घेतली होती, ती रद्द करण्यात आली असून, त्यांना “Change Claim Appointment Date” या पर्यायाद्वारे नवीन तारीख निवडावी लागेल. यामुळे प्रक्रिया अधिक पारदर्शक आणि सुलभ होईल.

**2. मुला-मुलींच्या विवाहासाठी आर्थिक मदत**  

बांधकाम कामगारांच्या मुलींच्या विवाहासाठी मंडळाकडून 51,000 रुपये आणि मुलांच्या विवाहासाठी 30,000 रुपये अर्थसाह्य दिले जाते. यासाठी आवश्यक कागदपत्रे खालीलप्रमाणे:  

- **मुलीच्या विवाहासाठी**: विवाह प्रमाणपत्र, स्वयंघोषणापत्र, रेशन कार्ड (मुलीच्या नावासह), मुलीचे आधार कार्ड, जन्म दाखला, कामगाराचे आधार कार्ड आणि कामगार कार्ड/पावती.  

- **मुलाच्या विवाहासाठी**: विवाह प्रमाणपत्र, स्वयंघोषणापत्र, रेशन कार्ड, मुलाचे आधार कार्ड, कामगाराचे आधार कार्ड आणि कामगार कार्ड/पावती.  

ही कागदपत्रे सादर केल्यानंतर पुढील प्रक्रिया सुरू होते. कामगारांनी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी तातडीने अर्ज करावेत, असे आवाहन मंडळाने केले आहे.

**3. शैक्षणिक बक्षीस योजना**  

दहावी आणि बारावीच्या परीक्षेत 50 टक्क्यांपेक्षा जास्त गुण मिळवणाऱ्या कामगारांच्या मुलांना 10,000 रुपये बक्षीस दिले जाते. यासाठी लागणारी कागदपत्रे:  

- चालू वर्षाचे बोनाफाईड प्रमाणपत्र  

- 10वी/12वीचे मार्कशीट  

- 10वी/12वीचे ओळखपत्र  

- आधार कार्ड  

- रेशन कार्ड  

- बँक पासबुक  

- कामगार कार्ड  

ही योजना कामगारांच्या मुलांना उच्च शिक्षणासाठी प्रोत्साहन देण्यासाठी आहे.

**4. घरकुल योजनेत आर्थिक अनुदान**  

बांधकाम कामगार घरकुल योजने अंतर्गत कामगारांना स्वतःच्या जमिनीवर घर बांधण्यासाठी किंवा कच्चे/पडके घर दुरुस्त करण्यासाठी 2 लाख रुपयांपर्यंत आर्थिक अनुदान दिले जाते. यासाठी कामगाराचे वय 18 ते 60 वर्षे असावे आणि त्यांचे महाराष्ट्रात किमान 15 वर्षांचे वास्तव्य असावे. योजनेचा लाभ घेण्यासाठी कामगाराने मंडळात नोंदणीकृत असणे आवश्यक आहे आणि तो दुसऱ्या कोणत्याही सरकारी घरकुल योजनेचा लाभार्थी नसावा. आवश्यक कागदपत्रांमध्ये ग्रामपंचायतीकडून ग्रामसेवकाचे प्रमाणपत्र, आधार कार्ड, बँक तपशील आणि नोंदणी प्रमाणपत्र यांचा समावेश आहे.

**5. सेफ्टी किट आणि गृहपयोगी साहित्य**  

कामगारांच्या सुरक्षिततेसाठी मंडळाकडून सेफ्टी किट वितरण केले जाते. यात हेल्मेट, ग्लोव्हज, सेफ्टी बेल्ट आणि इतर आवश्यक साहित्य आहे. तसेच, 2024 मध्ये ठराव पारित झाल्याप्रमाणे, 10 लाख नोंदणीकृत कामगारांना गृहपयोगी साहित्याचा संच वितरित करण्यात येणार आहे. यामुळे कामगारांना दैनंदिन जीवनात आवश्यक वस्तूंची पूर्तता होईल.

**6. आर्थिक सहाय्य आणि बोनस**  

बांधकाम कामगारांना आर्थिक स्थैर्यासाठी 2,000 ते 5,000 रुपये आर्थिक सहाय्य दिले जाते. याशिवाय, 2024 मध्ये चर्चेत असलेल्या दिवाळी बोनस योजनेअंतर्गत 5,000 रुपये बोनस देण्याबाबत विचार सुरू आहे. हे बोनस नोंदणीकृत कामगारांना त्यांच्या बँक खात्यात थेट जमा केले जाईल. यासाठी कामगारांनी त्यांचे खाते सक्रिय असल्याची खात्री करावी.

**7. पेन्शन आणि इतर कल्याणकारी योजना**  

मंडळाने बांधकाम कामगारांसाठी पेन्शन योजनेची सुरुवात केली आहे. 60 वर्षांवरील नोंदणीकृत कामगारांना पेन्शनचा लाभ मिळेल. याशिवाय, कामगारांच्या मुलांना शिष्यवृत्ती, आरोग्य सुविधा आणि अपघात विमा योजनांचा लाभ मिळतो. काम करताना अपघातामुळे अपंगत्व किंवा मृत्यू झाल्यास कुटुंबाला आर्थिक मदत दिली जाते.